محمد جلال‌مآب، در آیین گشایش «همایش ملی توسعه و بازسازی عتبات عالیات» که با حضور جمع کثیری از پژوهشگران، هنرمندان، مهندسان و تولیت‌های حرم‌های مطهر برگزار شد، با تشکر از دست‌اندرکاران، سخنان خود را با این بیان آغاز کرد: «الحمدالله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا أن هدانا الله.»
رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات اظهار کرد: خانم‌ها و آقایان، دست‌اندرکاران این همایش کوشیده‌اند تا ادبیات حوزه نوپدید توسعه عتبات را سامان دهند که از ایشان سپاسگزارم و امیدوارم این مشارکت‌ها در آینده، در قالب نشست‌های پژوهشی در مراکز پژوهشی و دانشگاهی ادامه یابد. این اتفاق، می‌تواند فصلی نو و جدی در این مسیر مهم و باارزش بگشاید.
تدوین «عتبات‌پژوهی» به مثابه یک گفتمان علمی
وی با تأکید بر ضرورت تلفیق دانش‌های نوین با تجربیات کهن،تصریح کرد: «دانش برآمده از مطالعات علوم انسانی، اجتماعی و فرهنگی، باید در کنار دانش و تجربه گران‌قدر هنرمندان و استادکاران در زمینه‌های فنی، مهندسی، هنری و صنعتی، در قالب یک رشته بین‌دانشگاهی با عنوان “عتبات‌پژوهی” گرد هم بیاید.
جلال‌مآب با بیان این که گام‌های اولیه برای طراحی و تأسیس این رشته در برخی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی برداشته شده، ابراز امیدواری کرد: امیدوارم استان‌های شاخص ایران و عراق در زمینه دانش، هنر و فن بازسازی حرم‌های مطهر، در این موضوع مهم پیشقدم شوند. تجربه این همایش‌ها می‌تواند در تسریع روند توسعه علوم مؤثر باشد.
این همایش به تاریخ فعالیت‌های دوستداران اهل‌بیت(ع) در بازسازی عتبات عالیات اختصاص دارد. جلال‌مآب در ادامه افزود: انتظار می‌رود خدمات ایرانیان در کنار اهداف مقدسه، تولیت‌های محترم و دانش‌پژوهان عراقی، بتواند زمینه‌های برجسته‌ای را در این حوزه پدید آورد.
عشق بی‌مرز؛ اصل حاکم بر ساخت‌وساز حرم‌ها
رئیس ستاد توسعه عتبات،با شاره به ماهیت کار در این عرصه، گفت: «ارادت به اهل‌بیت(ع) و ساخت‌وساز حرم‌ها، از جنس عشق و محبت است و مرز و جغرافیا نمی‌شناسد. نقش ایرانیان هرگز نافی نقش دیگران نیست و اصلاً در این میدان، مسابقه در خیرات است.
وی با تأسی به تعبیر فرمانده شهید، حاج قاسم سلیمانی، افزود: عمل کوثرانه جز تقرب و توسل به منبع زیبایی‌ها که اهل‌بیت(ع) هستند، مسئله دیگری مطرح نیست. هویت فرد در کوثر اهل‌بیت(ع) محو می‌شود؛ همچون آینه‌های شکسته‌ای که در آیینه‌کاری حرم‌ها، زیبایی‌ها را منعکس و جلوه‌های متفاوت و چشمنوازی را خلق می‌کنند.
از آرمان شهید سلیمانی تا پروژه‌های عظیم امروز
جلال‌مآب در بخشی دیگر از سخنانش،به خاطره‌ای تأثیرگذار از شهید سلیمانی اشاره کرد: «سروران ارجمند، بیست و دو سال پیش، در بحبوحه رویدادهای کشور عراق، فرمانده شهیدمان، در جوار حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) ایستاده بود.
او گرد و غبار آستان مقدس، دیوارهای شکسته و کاشی‌های ریخته شده بر اثر اقدامات تروریستی را دید و در همان لحظه آرزو کرد که گامی برای بهسازی و نوسازی حرم‌های مطهر در کنار برادران عراقی بردارد. شاید آن روز گمان نمی‌کرد که روزی فرزندان و سربازانش در ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات، وارد مرحله طراحی و توسعه حرم‌ها با چنین عظمتی شوند.
وی سپس به تشریح دستاوردهای میدانی این آرمان پرداخت: «امروز، طرح توسعه حرم علوی با افتتاح صحن و شبستان حضرت فاطمه زهرا(س) و طرح توسعه حرم حسینی با احداث صحن و شبستان حضرت زینب(س) در مرحله پیشرفت و ابتدای بهره‌برداری است.
جلال‌مآب تأکید کرد: این فهرست به همین جا ختم نمی‌شود. طرح‌های توسعه در کاظمین، مسیب، مدائن و شهر بلد، از دیگر پروژه‌های بهسازی و نوسازی هستند که در حال اجرا هستند. و حتی توسعه حرم امامین عسکریین(ع) در سامرا، که روزی آرزویی ناشدنی می‌نمود، امروز در شرف تحقق می‌باشد.
تبیین پیوند هزارساله و پاسخ به پرسش‌های آینده
رئیس ستاد توسعه عتبات در بخش پایانی سخنانش،با اشاره به «کارزار تبیینی و تبلیغاتی» برای نشان دادن تداوم حضور ایرانیان، از پژوهشگران درخواست کمک کرد: در این فرصت کم، به طور گذرا به تداوم هزارساله حضور ایرانیان اشاره می‌کنم و برای پاسخ به برخی پرسش‌های جامعه، از این همایش بزرگ طلب کمک و مدد دارم.
وی توضیح داد: با کمک شما باید مقالات این همایش به محصولاتی تبدیل شود که در دسترس مخاطبان عام قرار گیرد. این پیام باید منتقل شود که از زمان حضور و مشارکت ایرانیان در بازسازی حرم‌های اهل‌بیت(ع) در عتبات عالیات، حدود هزار و صد سال می‌گذرد و به غیر از وقفه‌های کوتاه، این حضور، این قرابت و این همکاری همواره وجود داشته است.
جلال‌مآب با بیان پرسش‌های کلیدی و آینده‌نگرانه، از جامعه پژوهشی خواست تا به این سؤالات بیندیشد: توسعه حرم‌محور چیست؟ حرم‌های آینده باید چگونه باشند و در آینده چه شکلی خواهند داشت؟ حرم هوشمند چیست؟ نسل‌های آینده چگونه فضاهایی را در کبری، در جوار حرم ائمه اطهار(ع) می‌خواهند؟ کاربری‌های آن‌ها باید چه باشد؟ نسل‌های پنجاه و صد سال آینده، چه انتظاراتی از هنرمندان، طراحان، معماران و دست‌اندرکاران اداره حرم‌ها و تولیت‌های مطهر دارند؟ و از همه مهم‌تر، نقش حرم‌ها در توسعه پایدار شهرهای مذهبی چیست؟
وی در پایان با گرامیداشت مقام علمی و هنری پیشکسوتان این عرصه، بار دیگر از همه مدعوین و دست‌اندرکاران قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که تاریخ، چراغ راهی برای ساختن آینده‌ای درخشان‌تر برای آستان‌های مقدس باشد.
