موسی بن جعفر علیه السلام در سال ۱۲۸ یا ۱۲۹ هجری قمری هنگامی که امام صادق علیه السلام و همسرش حمیده از حج بازمی‌گشتند در منطقه ابواء به دنیا آمد.
برخی منابع مکان ولادت ایشان را مدینه دانسته‌اند. درباره تاریخ ولادت امام کاظم علیه السلام اختلاف است. طبری ولادت ایشان را ذی الحجه و طبرسی آن را در ۷ صفر دانسته است.
امام از نظر منزلت علمی و اجتماعی قوی و سرآمد زمان خویش بودند. امام موسی کاظم علیه السلام هنوز کودک بودند که فقهای مشهد مثل ابوحنیفه از او مسئله می پرسیدند و کسب علم می کردند به همین دلیل از همان ابتدا امام تحت کنترل و محدودیت های بیشمار خلفا قرار داشتند و سعی بر آن بود که امام ارتباط علمی و اجتماعی و فرهنگی با نخبگان، علما و حتی عموم جامعه نداشته باشند .
امام موسی کاظم علیه السلام به شدت مورد اعتماد و وثوق شیعیان عصر خود بودند و نذورات صدقات و وجوهات شرعی به وفور در محضر امام علیه السلام می رسید و امام نیز به صورت گسترده در نقاط مختلف بلاد اسلامی وجوهات را برای مردم به ویژه مستمندان و محرومان هزینه می کردند. به طوری که حضرت امام موسی بن جعفر به باب الحوائج مشهور بودند
از ویژگی های خاص امام کاظم علیه السلام مقبولیت عام بود که خلفای جور به ویژه هارون الرشید به شدت از این مسئله وحشت داشته و کراراً امام علیه السلام را به زندان و حبس و تبعید محکوم می کردند حتی پس از شهادت امام کاظم علیه السلام پیکر مطهر امام را در منطقه شونیزیه در مقبره خانوادگی منصور دفن کردند تا مبادا مکان دفن او محل تجمع و حضور شیعیان شود .
.دوران امامت امام موسی کاظم علیه السلام مصادف با نخستین مرحله استبداد و ستمگری حکام عباسی بود. این اعمال فشار از اواخر حیات طیبه امام صادق علیه السلام شروع و در زمان امام موسی کاظم شدت فراوانی یافت به طوری که هیچ امام معصومی به اندازه امام موسی کاظم زندانی و شکنجه نگردید. مشهور است که امام موسی کاظم ۱۳ سال زندان و شکنجه را تحمل نموده است و این در حالی است که امام علیه السلام فقط ۵۳ یا ۵۴ سال عمر پربرکت داشتند
تربیت یافتگان مکتب ائمه علیه السلام به ویژه در دوران نسبتاً آزاد امام محمد باقر علیه السلام و امام جعفر صادق علیه السلام هر کدام در مناطق مختلف بلاد اسلامی توانستند منشاء اثرات فکری و فرهنگی گردیده و در نشر معارف اسلامی نقش جدی ایفا نمایند به همین مناسبت با فشارهای خلفای عباسی و زندان های طویل المدت قیام‌های مهمی در بعضی نقاط به وجود آمد از مهمترین این قیام‌ها قیام حسین بن علی و نیز جنبش های یحیی و ادریس فرزندان عبدالله بودند که همگی در زمان هارون رخ داد.
در واقع مهمترین رقیب عباسیان علویان بودند و طبیعی بود که حکومت آنان به ویژه امام علیه السلام را تحت نظارت دشوار و سخت محافظت نمایند.
